|
Een nieuw jaar is begonnen. Ik hoop van ganser harte dat 2021 nieuwe perspectieven gaat bieden, nu na bijna een vol jaar waarin het leven dat wij normaal vonden hardhandig werd onderbroken. Het ziet er op dit moment echter nog steeds niet rooskleurig uit, want we hebben een aantal ferme maanden voor de boeg (zo zeiden Rutte en De Jonge). Dat betekent ook voor onze sector continuering van zwaar weer: gesloten tentoonstellingsruimten en galeries, stagnerende opdrachten en residencies, afgelaste kunstbeurzen en een grote financiële druk op het kunstenaarschap, om maar eens een paar dingen te noemen. En hoewel het tot de kracht van kunstenaars behoort om mogelijkheden te vinden daar waar je ze niet zou verwachten, moeten ook zij toenemend in het diepst van hun reserves tasten. Het is vooral die voortdurende onzekerheid, het wachten op het moment dat de ‘gewone dingen’ zich weer kunnen hernemen, die deze periode zo moeilijk maakt.
Toen in maart 2020 de eerste noodmaatregel werd afgekondigd, was direct duidelijk dat veel mensen, zeker in de zogenoemde creatieve sector, een moeilijke tijd tegemoet zouden gaan, ondanks de speciale regelingen die door de overheid werden gecreëerd en de grote coulance bij veel culturele organisaties jegens de kunstenaars en zzp’ers waarmee werd gewerkt.
PPR-1
Al snel bereikten ons ook directe signalen van kunstenaars dat het voor velen precair zou kunnen worden. Daar hebben wij naar gehandeld. De Tijdelijke Werkbijdrage Productie, Presentatie en Research (PPR) die wij eind april lanceerden, bleek echter zo’n grote toeloop te hebben dat onze logistieke opzet ontoereikend bleek en veel kunstenaars vergeefs een aanvraag probeerden te doen. Desondanks hebben wij met deze regeling in een periode van vijf weken ruim 100 Rotterdamse kunstenaars kunnen helpen een project uit te voeren en daarmee, ook al is het misschien een druppel op de bekende plaat, in ieder geval kunnen bijdragen aan de beroepspraktijk van deze kunstenaars. Dat was ook de opgave die wij ons stelden toen bleek dat de maatregelen meer zou worden dan een paar weken ‘sociale onthouding’. Naast de PPR hebben we met TENT, BKOR en Activiteiten Stad geprobeerd een motor draaiende te houden. Een aangepaste online programmering, de handen-uit-de-mouwen-aanpak in de openbare ruimte door allerlei projecten versneld uit te voeren en de bijdragen aan allerlei initiatieven van kunstenaars met onder andere de bedoeling te laten zien dat (beeldende) kunst en kunstenaars in tijden als deze een hoopgevende en genereuze energie in zich dragen, waaraan onze stad zich kan optrekken. In 2020 heeft CBK Rotterdam eens te meer ervaren hoe betrokken, solidair en daadkrachtig kunstenaars ook kunnen zijn – de vele projecten die in Rotterdam tijdens dit eerste coronajaar tot stand zijn gekomen, getuigen daarvan.
PPR-2
Deze woorden heb ik in de late zomer van 2020 ook gebruikt in mijn brief aan de Rotterdamse wethouder Cultuur Saïd Kasmi waarin ik hem vertelde over de lastige positie van kunstenaars in de stad, gestaafd door het onderzoek dat CBK Rotterdam voor de zomer had laten doen onder Rotterdamse kunstenaars waaruit onder meer bleek dat ruim tweederde van de geënquêteerde kunstenaars verwacht dat het gemiddelde maandinkomen in de loop van dat jaar 50% lager zou komen te liggen. Met onder andere de vele PPR-projecten in mijn hand, maar daarnaast ook prachtige ondernemingen van kunstenaars als bijvoorbeeld Publieke Werken, Kunstambassade Rotterdam en Growing Space, waren het natuurlijk niet slechts woorden die ik hem aanreikte. Al deze projecten zijn het tastbare resultaat en de ferme onderstreping van deze woorden: betrokken, solidair en daadkrachtig. Met resultaat, want het pleidooi van CBK Rotterdam om een extra bedrag ter beschikking te stellen voor een tweede ronde PPR is door de wethouder gehonoreerd met eenmalig € 175.000. Wij zijn daar zeer blij mee en gaan de komende weken aan de slag om PPR-2 verder uit te werken. We zullen een paar dingen veranderen opdat zoveel mogelijk kunstenaars de mogelijkheid krijgen een aanvraag te doen. Maar de essentie van de eerste regeling blijft behouden: een administratief eenvoudige regeling met als uitgangspunt dat kunstenaars de mogelijkheid krijgen om hun beroepspraktijk te continueren.
Begin februari zullen wij de spelregels van PPR-2 nader toelichten. Vanaf 1 maart zal de informatie op artoffice.info volledig geactualiseerd zijn en het is de bedoeling dat vanaf die dag de nieuwe regeling kan worden aangevraagd. De Investeringsbijdragen (IB) en de Incidentele Bijdrage Buitenland (IBB) zijn er dan niet meer bij. De eerste is integraal onderdeel geworden van Activiteiten Stad en de tweede is opgeheven. Met het budget dat daarvoor beschikbaar was, worden vanaf 2021 andere activiteiten ondersteund.
Andere tijden
Dit nieuwe jaar betekent ook het begin van de nieuwe Cultuurplanperiode 2021-2024. Zoals wellicht bekend heeft CBK Rotterdam voor de activiteiten van TENT en Art Office voor deze periode iets meer geld ter beschikking gekregen. Daar zijn we echt trots op. Wij zien dat vooral als een onderstreping van de waardering voor beeldend kunstenaars door de stad Rotterdam. Tegelijkertijd weten wij natuurlijk ook dat we alert en slagvaardig moeten blijven. Covid-19 zorgt misschien voor een kleine adempauze, maar bepaalde ontwikkelingen in Rotterdam lijken onstuitbaar. In ons cultuurplan wezen wij er al op dat er enerzijds een enorme toename is van (beeldend) kunstenaars in de stad, ruim 20% sinds het begin van het vorige cultuurplan, maar dat de financiële mogelijkheden daar steeds verder bij achterblijven, ondanks het mooie extra budget dat we kregen.
Een ander probleem gaat over huisvesting. De tijd dat je als nieuwkomer in Rotterdam makkelijk en betaalbaar een woning kon vinden, ligt achter ons. Het is nu zover dat kunstenaars voor een geschikte woning naar buurgemeenten vertrekken, Schiedam of Capelle aan den IJssel bijvoorbeeld. We hebben daarom ook ons inschrijvingsbeleid enigszins aangepast. En dan natuurlijk de atelierruimte en mogelijkheden voor kunstenaarsinitiatieven. De Groot Rotterdamse Atelierenquête heeft terecht de publiciteit gehaald met markante voorbeelden van Rotterdamse kunstenaars die hun pand moeten verlaten. Ondanks grote inspanningen van met name de SKAR lijkt het een ongelijke strijd tegen de (internationale) vastgoedmarkt die Rotterdam in het vizier heeft gekregen en Rotterdam dat z’n ambities inzake inwoners van de stad wil verwezenlijken. Niet alleen kunstenaars hebben daar mee te maken, maar ook tal van maatschappelijke organisaties. Het cruciale punt bij al deze zorgelijke ontwikkelingen is niet hoe je ze kunt tegenhouden, want dat gaat waarschijnlijk niet gebeuren. Wel kunnen we elkaar versterken in ons streven naar een duidelijke en inspirerende visie op de rol van kunst & cultuur in het hedendaagse Rotterdam.
Van CBK Rotterdam mogen (beeldend) kunstenaars blijven verwachten dat we ons ten volle inzetten om het uitoefenen van het kunstenaarschap in al zijn facetten mogelijk te maken – we werken samen aan een stad waarin verbeelding en veelzijdigheid onontkoombaar zijn.
Ove Lucas,
directeur
CBK Rotterdam
|
